Sheria ya Mahakama za Mahakimu Tanzania: Sheria ya Mahakama za Mahakimu (Sura ya 11) ni msingi wa utawala wa sheria katika mahakama za chini nchini Tanzania. Kwa kuzingatia maeleko kutoka kwa vyanzo vya kuaminika kama Tangazo la Serikali Na. 167, Kanuni za Mawakili, na Kitabu cha Kiada cha Mahakimu, hapa kuna maeleko na mifano inayoweza kufanya kazi.
Sheria Kuu za Mahakama za Mahakimu
1. Mamlaka ya Mahakama
| Mfano | Maeleko | Maeleko |
|---|---|---|
| Madai Madogo | Mashauri yenye thamani isiyozidi TZS milioni 1 | Kwa kufuata Kanuni za Utaratibu wa Madai Madogo |
| Mamlaka ya Kifedha | Kwa kawaida TZS milioni 10 kwa kesi za kawaida | Kwa kufuata Sheria ya Mahakama za Mahakimu |
| Mamlaka ya Kijiografia | Mahakama ina mamlaka ndani ya wilaya ambayo iko | Kwa kufuata Sheria ya Mahakama za Mahakimu |
2. Utaratibu wa Kufungua Madai Madogo
| Hatua | Maeleko | Maeleko |
|---|---|---|
| Uwasilishaji wa Madai | Mdai hulipa ada ya TZS 5,000/= na kuwasilisha Fomu A | Kwa kufuata Kanuni ya 5(1) |
| Kukataliwa kwa Hati | Mahakama inaweza kukataliwa hati ikiwa haifai | Kwa kufuata Kanuni ya 6 |
| Upelekaji wa Hati | Hati inapelekwa kwa mjibu madai ndani ya siku 7 | Kwa kufuata Kanuni ya 8(2) |
| Majibu ya Mjibu Madai | Mjibu madai anaweza kukana madai kwa kufuata Fomu D | Kwa kufuata Kanuni ya 10(1) |
3. Usikilizwaji wa Shauri
| Mfano | Maeleko | Maeleko |
|---|---|---|
| Kuhudhuria Mahakamani | Kushindwa kuhudhuria kunaweza kusababisha hukumu ya upande mmoja | Kwa kufuata Kanuni ya 14 |
| Maridhiano | Wadaawa wanaweza kufanya makubaliano kwa maandishi | Kwa kufuata Kanuni ya 13 |
| Ushahidi | Ushahidi unaweza kuwa wa maandishi au wa mdomo | Kwa kufuata Sheria ya Ushahidi |
4. Fomu Zinazotumika
| Fomu | Maeleko | Maeleko |
|---|---|---|
| Fomu A | Hati ya madai inayotumika kwa mdai | Kwa kufuata Kanuni ya 5(1) |
| Fomu D | Hati ya majibu ya mjibu madai | Kwa kufuata Kanuni ya 10(1) |
| Fomu ya Maridhiano | Makubaliano ya kufungia shauri | Kwa kufuata Kanuni ya 13 |
5. Kanuni za Mawakili na Waendesha Mashtaka
| Mfano | Maeleko | Maeleko |
|---|---|---|
| Uwakilishi | Mawakili wanaweza kumwakilisha wateja kwa kufuata Kanuni za Mawakili | Kwa kufuata Kanuni za Mwenendo na Miiko |
| Nidhamu | Mawakili wanapaswa kuepuka kufanya kazi kinyume na maadili | Kwa kufuata Kanuni za Mawakili |
Vidokezo vya Kufanikiwa
-
Kwa Wateja:
-
Kufuata Utaratibu: Kwa madai madogo, lipa ada ya TZS 5,000/= na wasilisha Fomu A.
-
Kuepuka Kuchelewa: Rufaa dhidi ya maamuzi ya Baraza la Kata hupaswa kufunguliwa ndani ya siku 60.
-
-
Kwa Mawakili:
-
Kufuata Kanuni: Kwa kufuata Kanuni za Mawakili na Waendesha Mashtaka.
-
Hitimisho
Sheria ya Mahakama za Mahakimu inajumuisha madai madogo, fomu za kisheria, na kanuni za mawakili. Kwa kuzingatia mifano kama Fomu A na maridhiano kwa maandishi, unaweza kuelewa jukumu na mamlaka ya mahakama hizi.
Kumbuka: Kwa maeleko ya kina, tembelea tovuti rasmi ya Mahakama: jsc.go.tz.
Maeleko ya Kuzingatia
-
Mfumo wa Kijeshi: Mahakama zinashirikiana na Jeshi la Kujenga Taifa (JKT) kwa mafunzo ya nidhamu.
-
Mishahara: Kwa mwaka 2025, mishahara huanzia TZS 500,000+ kwa watumishi wapya hadi TZS 2,000,000+ kwa maafisa wa ngazi za juu.
-
Mafunzo: Kambi za mafunzo zinapatikana Boma Kichakamiba (Tanga) na Moshi.
Kumbuka: Kwa maeleko ya kina, tembelea tovuti rasmi ya Mahakama: jsc.go.tz.